หนังสือ "กายพ์พระมาลัย"

หนังสือ "กาพย์พระมาลัย"

นโม ตสฺส ภควโต อรหตฺโต  ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้นซึ่งเป็นผู้ไกลจากกิเลส

สมฺมาสมฺพุทฺฺธสส กุสลา ธมฺมา ตรัสรู้ชอบโดยพระองค์เอง  สภาวธรรมทั้งหลายที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่ชีวิต

                                                มีลักษณะไม่มีโทษ ให้ผลเป็นความสุข

อกุสฺลา ธมฺมา                       สภาวธรรมท้้งหลายที่ไม่ใช่สัตว์  ไม่ใช่่ชีวิต ซึ่งมีลักษณะมีโทษ ให้ผลเป็น

                                             ความทุกข์

อพฺยากตา ธมฺมา                   สภาวธรรมทั้งหลายที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่ชีวิต ซึ่งพระองค์ไม่ทรงแสดงโดย

                                              ความเป็นกุศลอกุศล แต่ทรงแสดงโดยความเป็นอย่างอื่น

กตเม ธมฺมา กุสลา                กุศลธรรมเป็นไฉน

ยสฺมี สมเย                             ในสมัยใด

กามาวจรํ กุสฺลํ จิตตํ               มหากุศลจิต ๔ ดวง

อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ  เกิดพร้อมด้วยโสมนัสคือความดีใจ  

ญาณสมฺปยุตตํ                       ประกอบด้วยปัญญา

รูปารมฺมนํ วา                          มีรูปเป็นอารมณ์ก็ดี

สททารมฺมณํ วา                     มีเสียงเป็นอารมณ์ก็ดี

คนฺธารมฺมณํ วา                      มีกลิ่นเป็นอารมณ์ก็ดี

รสารมฺมณํ วา                         มีรสเป็นอารมณ์ก็ดี

โผฎฺฐพฺฺพารมฺมณํ วา              มีสัมผัสเป็นอารมณ็ก็ดี

ธมฺมารมฺมณํ  วา ยํ ยํ              มีธรรมคือจิต ๘๙ เจตสิก ๕๒ ปสาทรูป ๕ สุขุมรูป ๑๖           
วา ปนรพฺภตสมี สมเย            นิพพาน บัญญัติ เป็นอารมณ์ก็ดี ในสมัยนั้น

ผสฺโส โหติ                             การกระทบกันระหว่างอายตนะภายในและภายนอกย่อมเกิดขี้น

อวิกฺเขโป โหติ เย วา ปน       ความไม่ฟุ้งซ่านคือสมาธิย่อมเกิดขึ่้น

 เย วา ปน ตสมี สมเย             หรืออีกนัยหนึ่งในสมัยนั้น

อญฺเญปิ อตฺถิ ปฎิจฺจสมุปฺปนนา อรูปธรรม คือจิต เจตสิกอื่นอันใด 
อรูปิโน ธมฺมา                            ซึ่งอาศัยกันและกันเเกิดขึ้่น

อิเม ธมฺมา กุสลา                   สภาวะของกุศลจิตที่เกิดขึ้น  
                                             โดยมีรูปเป็นอารมณ์เป็นต้น เหล่านี้ชื่่อว่า  "กุศลกรรม"
                                                
                                                                        พระสังคณี